وردپرس، محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوا در دنیاست که به هر کسی اجازه می‌دهد تا به راحتی وب‌سایت حرفه‌ای خود را بسازد و مدیریت کند. اما برای اینکه وب‌سایت وردپرسی‌ بهترین عملکرد را داشته باشد، انتخاب یک هاست مناسب بسیار مهم است. 

در این مطلب می‌خواهیم درباره هاست وردپرس و ویژگی‌های یک هاست مدیریت شده خوب صحبت کنیم. ویژگی‌هایی که اگر قبل از خرید هاست وردپرس به آنها توجه کنید، می‌توانید به راحتی هاست مناسب سایت فروشگاهی یا شرکتی خود را انتخاب کنید. همچنین سعی میکنیم به سوالاتی که ممکن است درباره هاست مدیریت شده داشته باشید پاسخ دهیم؛ مثلا: هاست وردپرس چیست و چه تفاوتی بین هاست معمولی و هاست مدیریت شده هست؟ مدیریت هاست چیست و چه مشکلاتی دارد؟ هاست مدیریت شده چطور به کسب و کار من کمک میکند؟ 

اهمیت هاست وردپرس 

آیا به تازگی وب‌سایت وردپرسی خود را ایجاد کرده‌اید و قصد دارید آن را راه‌اندازی کنید؟ یکی از تصمیمات مهمی که در این مرحله پیش روی شماست، انتخاب روش مناسب برای میزبانی وب‌سایت است. 

به طور کلی، دو گزینه اصلی برای میزبانی وب‌سایت‌های وردپرسی وجود دارد: 

  • میزبانی اشتراکی  
  • میزبانی مدیریت شده

در میزبانی اشتراکی، شما فضای سرور را با چند وب‌سایت دیگر تقسیم می‌کنید. اما در میزبانی مدیریت شده، تمام منابع سرور فقط برای سایت شماست. هر کدام از این روش‌ها خوبی‌ها و بدی‌های خودشان را دارند. پس بهتر است قبل از انتخاب، خوب بررسی کنید تا بهترین گزینه را برای سایتتان پیدا کنید.

اگر بودجه‌تان محدود است و وب‌سایت ساده‌ای دارید، هاست اشتراکی می‌تواند کارتان را راه بیندازد. اما اگر می‌خواهید از همه امکانات وردپرس استفاده کنید و سایت‌تان خیلی سریع و امن کار کند، هاست مدیریت‌شده گزینه بهتری است.

 

دردسرهای مدیریت وردپرس در هاست معمولی

اگر شما دانش یا منابع کافی برای مدیریت فنی سایت را در اختیار دارید و می‌خواهید از هاست معمولی برای سایت وردپرس خود استفاده کنید، بهتر است این مشکلات مدیریت وردپرس را در نظر بگیرید:

  • کمک کمتری برای مشکلات خاص وردپرس می‌گیرید: وقتی از هاست معمولی استفاده می‌کنید، پشتیبانی فنی بیشتر روی مشکلات کلی سایت تمرکز دارد و مسئولیتی در قبال مشکلات وردپرس ندارد. ضمن اینکه تیم آنها ممکن است تخصصی روی وردپرس نداشته باشند.
  • خودتان باید امنیت وبسایت را تامین کنید: در هاست معمولی، شما مسئول به روز نگه داشتن قالب‌ها، افزونه‌ها و وردپرس هستید. ضمن اینکه باید خودتان مراقب بدافزارها و حملات باشید و سایر کارهای امنیتی وردپرس را انجام دهید.
  • سرعت سایتتان ممکن است کمتر شود: هاست‌های عمومی برای هر نوع وبسایتی استفاده می‌شوند و ممکن است تنظیماتشان برای وردپرس بهینه نباشد. این موضوع می‌تواند باعث کند شدن عملکرد سایتتان شود.

به صورت کلی وقتی از هاست عمومی برای سایت وردپرس یا ووکامرس خود استفاده می‌کنید، تمام فرایند بررسی عملکرد، بهینه‌سازی‌ها و حفظ امنیت سایت برعهده خودتان است.

ولی اگر ترجیح می‌دهید که درگیر بخش حساس فنی و امنیتی نشوید، هاست مدیریت شده بهترین انتخاب برای کسب و کار شماست. پشتیبانی این هاست بر خلاف هاست غیر مدیریت شده، همچون همکار شما در مدیریت سایت وردپرس است و مواردی چون انتقال سایت شما به هاست جدید، تنظیمات امنیتی، بهینه سازی هاست برای وردپرس و آپدیت منظم را برعهده دارد. 

اما هاست مدیریت شده دقیقا به چه معناست؟

 

هاست وردپرس چیست؟

هاست مدیریت شده به بیان ساده یکی از انواع میزبانی وب است که در آن شرکت ارائه دهنده هاست، خدمات فنی و عملیاتی سایت شما مانند: انتقال، راه‌اندازی، به روز رسانی، تامین امنیت و نگهداری سرور را برعهده می‌گیرد.

هاست وردپرس مدیریت شده به معنای سپردن مدیریت کامل وب‌سایت وردپرسی شما به یک تیم متخصص است. برخلاف هاست اشتراکی که در آن منابع سرور با چندین وب‌سایت دیگر تقسیم می‌شود، در هاست وردپرس مدیریت شده، تمام توجه تیم پشتیبانی بر روی بهبود عملکرد و امنیت وب‌سایت شما متمرکز است.

ویژگی های هاست وردپرس مدیریت شده

۵ ویژگی‌ اصلی هاست وردپرس مدیریت ‌شده

هاست وردپرس مدیریت‌ شده، امکانات ارزشمندی را در اختیارتان قرار می‌دهد و میتواند گامی بزرگ در ارتقای عملکرد و امنیت وب‌سایت شما باشد. مهم‌ترین ویژگی‌های هاست وردپرس عبارت‌اند از:

۱-پشتیبانی همه‌جانبه

پشتیبانی خوب مهم‌ترین ویژگی هاست مدیریت شده است. درحالیکه در هاست های معمولی پشتیبانی وظیفه خاصی در قبال مشکلات سایت وردپرس یا ووکامرس شما ندارد، در هاست وردپرس حرفه‌ای تیم پشتیبانی باید در تمام مراحل مورد نیاز در دسترس و جزئی از تیم شما باشد. قبل از انتخاب هاست مناسب سایت وردپرسی خود، از پشتیبانی هاست در مورد خدماتی که به شما ارائه می‌دهند سوال کنید.

برای مثال در هاست مدیریت شده بردارکلاد، فرآیندهای ابتدایی راه‌اندازی سرویس شما توسط پشتیبانی بردار انجام می‌شود؛ مانند: مهاجرت از هاست قبلی، تنظیم گواهی SSL، تنظیم ساب‌دامنه، اتصال به CDN، نصب و کانفیگ افزونه‌های لازم، نصب وردپرس با پروتکل‌های امنیتی ۲۰گانه بردار . 

۲-امنیت تضمینی

آیا می‌دانستید روزانه سی هزار سایت در جهان هک می‌شوند؟! شما حاضرید در سایتی ثبت‌نام کنید که امنیت اطلاعات هویتی، بانکی و محرمانه‌‌تان را به خطر می‌اندازد؟ هاست مدیریت شده خوب، خیالتان را راحت می‌کند زیرا استفاده از جدیدترین ابزارهای امنیت سایت، زیرساختی مطمئن و قابل‌اعتماد را برای مشتریانتان به ارمغان می‌آورد. پس فراموش نکنید که از پشتیبانی هاست در رابطه با مسائل امنیتی سایت سوال کنید. 

برای مثال در هاست ووکامرس بردارکلاد، از گواهی‌های استاندارد SSL شرکت Let’s Encrypt ، شبکه توزیع محتوای مطمئن با  NSهای امن، آنتی‌ویروس Imunify360 و یک آنتی شلر هوشمند برای تامین امنیت وب‌سایت وردپرسی‌ استفاده می‌شود. 

۳-سرعت و عملکرد

تیم فنی هاست مدیریت شده معمولا به طور مداوم عملکرد وبسایت‌ شما را بررسی و تغییرات لازم برای بهبود پرفورمنس را اعمال می‌کند. در موارد پیشرفته‌تر، پیشنهادات لازم برای افزایش سرعت سایت به شما پیشنهاد می‌شود.

با استفاده از هاست مخصوص وردپرس، وبسایت شما از یک سرور اختصاصی استفاده می‌کند و دیگر نیازی نیست نگران کندی ناشی از اشتراک‌گذاری منابع با سایت‌های دیگر باشید. در نتیجه، وبسایت‌تان بسیار سریع‌تر بارگذاری می‌شود. 

همچنین هاست وردپرس خوب، با اتصال دامنه شما به شبکه‌ توزیع محتوا CDN، سرعت لود وب‌سایت‌تان را افزایش می‌دهد و اطلاعات مورد نیاز را در سریع‌ترین زمان ممکن به دست کاربران‌ می‌رساند. 

۴-محیط طراحی آزمایشی

یکی از بهترین ویژگی‌های هاست‌های مدیریت شده امکان کار در محیط طراحی آزمایشی وردپرس است. در این حالت شما قبل از اعمال تغییرات جدید روی سایت اصلی، می‌توانید آنها را در یک محیط آزمایشی امتحان کنید و مطمئن شوید که همه چیز درست کار می‌کند. 

به تازگی ویژگی کاربردی staging site در بعضی از هاست‌های وردپرس ایران هم ارائه می‌شود. برای مثال در پلن Euler40 هاست حرفه‌ای وردپرس این بخش توسط تیم استقرار بردار کاملا رایگان انجام می‌گردد.

۵-کاربری آسان

شما برای استفاده از هاست مدیریت شده به دانش فنی خاصی نیاز ندارید. در واقع یکی از مهمترین مزایای هاست مدیریت شده این است که بدون هیچ اطلاعات تخصصی می‌توانید از آن استفاده کنید؛ بدون آنکه نگران مسائل فنی و کدنویسی باشید. به این ترتیب می‌توانید بر تولید محتوای جذاب یا سایر بخش‌های مورد نیاز کسب و کارتان تمرکز کنید و بگذارید همکاران متخصص هاست وردپرس شما، کارهای فنی را برای شما انجام دهد.

 

چه کسانی باید از هاست وردپرس مدیریت شده استفاده کنند؟

مزیت اصلی هاست وردپرس مدیریت شده این است که شما را از نگرانی‌های فنی رها می‌کند. بنابراین، دیگر نیازی نیست نگران تنظیمات پیچیده سرور، به‌روزرسانی‌های امنیتی یا مشکلات فنی باشید. همه این موارد توسط تیم پشتیبانی حرفه‌ای هاستینگ مدیریت می‌شود.

پس اگر در ابتدای راه‌اندازی کسب و کار شخصی خود هستید یا به هر دلیلی نمیخواهید درگیر بخش امنیتی و فنی وردپرس شوید، هاست مدیریت شده بهترین انتخاب برای سایت شماست.

مزایا و معایب هاست وردپرس مدیریت شده

مزایا و معایب هاست وردپرس مدیریت شده چیست؟

مهمترین مزایای هاستینگ مدیریت شده عبارتند از:

  • صرفه‌جویی در وقت: دیگر لازم نیست نگران تنظیمات فنی و نگهداری سرور باشید. با هاستینگ مدیریت شده، می‌توانید تمام تمرکزتان را روی رشد کسب و کارتان بگذارید.
  • صرفه‌جویی در هزینه: هزینه‌های خرید و نگهداری سخت‌افزار، استخدام متخصص و احتمال خراب شدن سرور، با هاستینگ مدیریت شده خیلی کمتر می‌شود.
  • امنیت بیشتر: تیم فنی متخصص همیشه حواسشان به سرور شما است و هر مشکلی را سریع برطرف می‌کنند.
  • دسترسی همیشگی: با هاستینگ مدیریت شده، سایتتان همیشه آنلاین و فعال می‌ماند.
  • انعطاف‌پذیری بالا: به راحتی می‌توانید منابع سرور را کم یا زیاد کنید و اینگونه با تغییرات کسب و کارتان هماهنگ شوید.
  • تکنولوژی روز: با هاستینگ مدیریت شده، همیشه از آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده می‌کنید.

در عین حال هاست وردپرس محدودیت‌هایی هم دارد که باید آنها را در نظر بگیرید.


 مهمترین معایب هاست وردپرس عبارتند از:

  • نداشتن سرور و شبکه اختصاصی

به این معنی که مدیریت و کنترل آن‌ها به شرکت ارائه دهنده هاستینگ واگذار می‌شود. بنابراین، انتخاب یک شرکت حرفه‌ای و قابل اعتماد بسیار مهم است. در ادامه مطلب شما را در انتخاب یک شرکت هاستینگ قابل اعتماد راهنمایی می‌کنیم.

  • محدودیت در سازگاری با سایر سیستم‌های مدیریت محتوا

هاست وردپرس به‌طور ویژه برای میزبانی سایت‌های وردپرسی طراحی شده‌اند. این ویژگی در عین مزیت بودن، می‌تواند یک محدودیت بزرگ هم محسوب شود. اگر بخواهید از سیستم‌های مدیریت محتوای دیگری مانند جوملا استفاده کنید، نمی‌توانید از میزبانی وب وردپرس استفاده کنید. در چنین شرایطی باید اقدام به خرید هاست لینوکس متناسب با CMS مدنظر خود کنید.

  • هزینه بالاتر نسبت به دیگر هاست‌های اشتراکی

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات هاست وردپرس، هزینه بالای آن است. این نوع میزبانی وب به‌دلیل خدمات خاص و بهینه‌سازی‌های انجام‌شده، اغلب گران‌تر از دیگر هاست‌های اشتراکی است.

  • عدم کنترل کامل تنظیمات فنی

  در هاست وردپرس، پیکربندی سرور و تنظیمات امنیتی در اختیار ارائه‌دهنده هاست قرار دارد. هرچند این ویژگی برای کاربران مبتدی بسیار مفید است، اما برای کاربران حرفه‌ای که به کنترل کامل سرور نیاز دارند، می‌تواند محدودکننده باشد. 

کدام بهتر است؟ هاست وردپرس یا هاست معمولی

اینکه هاست مدیریت شده بهترین انتخاب برای سایت شماست یا نه؟ بستگی به شرایط، اهداف و نیاز کسب و کار شما دارد. با نگاهی به جدول زیر میتوانید مهمترین ویژگی‌های هاست وردپرس و هاست معمولی را با هم مقایسه کنید و بهترین هاست برای سایت وردپرس یا ووکامرس خود را انتخاب کنید: 

 

تفاوت هاست معمولی و هاست وردپرس (مدیریت شده)

ویژگی هاست معمولی هاست وردپرس
هدف میزبانی عمومی برای انواع مختلف وبسایت‌ها بهینه شده مخصوص سایت‌های وردپرس
پیکربندی سرور تنظیمات استاندارد سرور، مناسب برای چند سیستم مدیریت محتوا پیکربندی‌شده برای عملکرد بهینه وردپرس
پشتیبانی پشتیبانی عمومی برای پلتفرم‌های مختلف پشتیبانی تخصصی برای مشکلات وردپرس
نگهداری شما مسئول  بروزرسانی‌، امنیت و بکاپ‌ هستید بروزرسانی‌ها، امنیت و بکاپ‌های مدیریت‌شده برعهده شرکت هاستینگ است
بهینه سازی عملکرد ویژگی‌های عملکرد پایه ارائه کَش پیشرفته و بهبودهای عملکرد
ویژگی های سفارشی طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها که مخصوص وردپرس نیستند ابزارها و افزونه‌های مخصوص وردپرس
سهولت استفاده مناسب برای کاربرانی که با پلتفرم‌های مختلف آشنا هستند بسیار آسان، مناسب استفاده همه

 نحوه انتخاب بهترین هاست مناسب وردپرس

انتخاب هاست مناسب وردپرس می‌تواند تمام کارهایی که صرف ایجاد یک وب‌سایت تجاری بی‌نقص کرده‌اید را به بهترین شکل به نتیجه برساند یا حتی آن را نابود کند. 

خدمات میزبانی مناسب سرعت، عملکرد و امنیت سایت شما را تضمین میکند. از طرفی اگر شرکت ارائه‌ دهنده هاست را اشتباه انتخاب کنید، ممکن است به مشکلات امنیتی بربخورید یا سرعت بارگذاری سایتتان کم باشد درحالیکه پشتیبانی مناسبی هم ندارید. این موضوع باعث تجربه بد کاربر سایتتان می‌شود که در نهایت می‌تواند تمام زحماتتان را به باد دهد.

اما با وجود سیصد و سی هزار شرکت خدمات هاستینگ در جهان، چگونه بهترین هاست وردپرس را انتخاب کنیم؟  

به این نکات توجه کنید تا بهترین هاست حرفه‌ای وردپرس را با اطمینان انتخاب کنید:

·      نیازهای خود را ارزیابی کنید

اندازه و نوع وب‌سایت شما در انتخاب هاست بسیار مهم است. مثلاً یک ‌سایت بزرگ با هزاران مشتری فعال نسبت به یک ‌سایت محلی کوچک، نیاز به منابع بیشتری برای فضای ذخیره‌سازی و بهینه‌سازی سرعت دارد. اگر وب‌سایتتان بازدیدکننده زیادی دارد، باید هاستی را انتخاب کنید که بتواند ترافیک را به خوبی مدیریت کند.

به حجم دیتا و سرعت موردنیاز سایت توجه کنید. اگر وب‌سایتتان عکس و فیلم زیادی دارد، باید هاستی را انتخاب کنید که فضای کافی و سرعت بالا در اختیارتان بگذارد. اما اگر ‌سایت ساده‌‌ای دارید به هاست خیلی قوی نیازی نیست.

امنیت نیز بسیار مهم است، مخصوصاً اگر وب‌سایتتان اطلاعات مهمی مثل اطلاعات مشتری‌ها را ذخیره می‌کند.

بودجه هم یکی دیگر از چیزهایی است که باید به آن توجه کنید. هاست‌های مختلف قیمت‌های متفاوتی دارند. پس، قبل از خرید هاست، بودجه‌تان را مشخص کنید. هاست یکی از مصادیق بارز ضرب المثل “هرچقدر پول بدهی آش میخوری” است! اگر به کیفیت خدمات اهمیت می‌دهید توجه داشته باشید که بهبود کیفیت در برخی موارد با سرمایه‌گذاری های زیاد در بخش سخت‌افزار و نیروی فنی امکان‌پذیر است. برای مثال هاست ووکامرس بردارکلاد از معدود شرکت‌های هاست ایرانی است که با پرداخت هزینه هنگفت از سرور HP-G10 نسل سوم استفاده میکند که افزایش سرعت خارق‌العاده سایت را به دنبال دارد. 

·      اهمیت آپتایم هاست و قابلیت اطمینان 

وقتی صحبت از انتخاب هاستینگ مناسب می‌شود، دو عامل مهم تأثیر مستقیم بر عملکرد وبسایت شما می‌گذارند: آپتایم و قابلیت اطمینان.. این دو عامل تعیین می‌کنند که وبسایت شما تا چه اندازه همیشه آنلاین و در دسترس کاربران است. حتی یک ثانیه اختلال هم می‌تواند باعث شود کاربران سایتتان را پیدا نکنند و شما متحمل خسارات زیادی شوید.

مطالعات نشان داده‌اند که هزینه‌های ناشی از خرابی سرور بسیار زیاد است و می‌تواند به میلیون‌ها تومان برسد.

پس چگونه می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد؟ بسیار ساده: با انتخاب یک هاستینگ که آپتایم بالایی را تضمین می‌کند. برخی از شرکت‌های هاستینگ، مانند Liquid Web، آپتایم 100% را تضمین می‌کنند. یعنی وبسایت شما همیشه آنلاین و در دسترس خواهد بود.

البته، بسیاری از شرکت‌ها آپتایم 99.9% یا 99.99% را نیز ارائه می‌دهند. هرچه این درصد به 100% نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده پایداری و اطمینان بیشتر هاستینگ است.

نکته دیگری که باید در نظر داشته باشید این است که بهتر است هاستینگی را انتخاب کنید که چندین مرکز داده در نقاط مختلف دنیا داشته باشد. بدین ترتیب، اگر مشکلی برای یکی از این مراکز پیش آمد، وبسایت شما به مرکز داده دیگر منتقل می‌شود و همچنان آنلاین باقی می‌ماند. برای مثال هاستینگ بردارکلاد از دیتاسنترهای مختلف و معتبری چون شاتل، آسیاتک و Hetzner استفاده می‌کند.

·      امنیت

انتخاب یک میزبان خوب برای وبسایت، مثل انتخاب یک نگهبان برای خانه است. این نگهبان باید قوی، مطمئن و همیشه هوشیار باشد تا از اطلاعات ارزشمند شما محافظت کند.

با توجه به افزایش حملات سایبری به وبسایت‌ها، برای افزایش امنیت سایت خود به دنبال این ویژگی‌ها در میزبان خود بگردید:

  • پشتیبان‌گیری منظم: تصور کنید هارد دیسک کامپیوترتان خراب شده. با وجود پشتیبان‌گیری، می‌توانید همه اطلاعاتتان را برگردانید. میزبان خوب هم باید از اطلاعات شما به طور مرتب نسخه پشتیبان تهیه کند. برای مثال در تمام پلن‌های هاست وردپرس بردار بک‌آپ روزانه از دیتابیس و هفتگی از تمام فایل‌ها تهیه می‌شود.
  • گواهینامه SSL: این گواهینامه مثل یک قفل محکم برای در خانه شماست. با وجود SSL اطلاعاتی که بین وبسایت شما و کاربر رد و بدل می‌شود، رمزگذاری می‌شود و هکرها نمی‌توانند آن را بخوانند.
  • فایروال: فایروال مثل یک دیوار محکم دور خانه شماست. این دیوار مانع می‌شود افراد غریبه وارد خانه‌تان شوند و اطلاعات شما را سرقت کنند.
  • محافظت در برابر حملات DDoS: این نوع حمله، مثل این است که هزاران نفر همزمان  در خانه شما را بکوبند. سرویس هاست مدیریت شده خوب باید بتواند جلوی این حملات را بگیرد.
  • احراز هویت چند عاملی: این ویژگی مثل داشتن دو کلید برای باز کردن در خانه است. با این روش، هکرها حتی اگر رمز عبور شما را پیدا کنند، نمی‌توانند وارد حساب کاربری شما شوند.
  • کنترل دسترسی: هر کس فقط به قسمتی دسترسی دارد که شما بخواهید.
  • محافظت از اطلاعات پرداخت: اگر در وبسایت شما پرداخت آنلاین انجام می‌شود، باید مطمئن شوید که اطلاعات کارت‌های بانکی مشتریان شما به صورت امن نگهداری می‌شود.


علاوه بر این ویژگی‌ها، بهتر است میزبان شما استانداردهای امنیتی جهانی مثل GDPR و HIPAA را رعایت کند. این استانداردها تضمین می‌کنند که اطلاعات شخصی کاربران شما به صورت محرمانه نگهداری می‌شود.

به یاد داشته باشید: امنیت وبسایت شما، سرمایه شماست. با انتخاب یک میزبان خوب و رعایت نکات امنیتی، می‌توانید از اطلاعات خود و مشتریانتان محافظت کنید.

نتیجه‌گیری

در این مطلب بطور جامع به مقایسه هاست مدیریت شده (وردپرس) و هاست معمولی پرداختیم و گفتیم که قبل از انتخاب نوع هاست برای وب‌سایت‌تان، بهتر است چند سوال از خودتان بپرسید:

آیا می‌خواهم از وردپرس استفاده کنم؟ اگر جوابتان خیر است، هاست وردپرس مناسب شما نیست. در این صورت به یک هاست عمومی نیاز دارید.

آیا تجربه کافی در مدیریت وب‌سایت دارم؟ اگر پاسخ‌تان منفی است، هاست وردپرس مدیریت‌شده گزینه بهتری است. این نوع هاست، کارهای فنی مثل به‌روزرسانی و بکاپ‌گیری را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد. اما اگر در مدیریت وب‌سایت ماهر هستید، می‌توانید بین هاست وردپرس و هاست عمومی یکی را انتخاب کنید. بطورکلی انتخاب بین هاست وردپرس و هاست اشتراکی به این عوامل بستگی دارد:

  • نوع وب‌سایتی که می‌خواهید بسازید.
  • میزان تجربه شما در مدیریت وب‌سایت.
  • اهمیت سرعت و امنیت وب‌سایت برای شما.

شما تجربه‌ای از هاست برای سایت وردپرس داشته‌اید؟ بنظرتان بهترین هاست کدام است؟ 

اشتراک‌ها:

نوشته‌های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *